W literaturze przedmiotu istnieje wiele modeli opisujących proces pozyskiwania dowodów cyfrowych, które różnią się pod względem liczby etapów, terminologii oraz zakresu zastosowania. Analiza tych modeli pozwala na zrozumienie ich różnorodności oraz na identyfikację kluczowych elementów wspólnych.
Przegląd wybranych modeli
- Model McKemmisha (1999): Proponuje cztery podstawowe fazy: identyfikację, zabezpieczenie, analizę oraz prezentację dowodów cyfrowych. Model ten kładzie nacisk na zachowanie integralności danych na każdym etapie procesu.
- Model Integrated Digital Investigation Process (IDIP) (2001): Składa się z pięciu faz: przygotowania, uzyskania dostępu, zbierania danych, analizy oraz prezentacji. IDIP podkreśla znaczenie przygotowania i planowania przed przystąpieniem do właściwych działań śledczych.
- Model Enhanced Digital Investigation Process (EDIP) (2004): Rozszerza IDIP o dodatkowe fazy, takie jak zabezpieczenie miejsca zdarzenia oraz zarządzanie dowodami, co ma na celu zwiększenie skuteczności i dokładności procesu pozyskiwania dowodów cyfrowych.
Analiza porównawcza
Różnorodność modeli wynika z dynamicznego rozwoju technologii oraz zróżnicowanych potrzeb praktyki śledczej. Niektóre modele koncentrują się na technicznych aspektach pozyskiwania dowodów, inne zaś uwzględniają również kwestie organizacyjne i prawne. Wspólnym mianownikiem jest jednak dążenie do zapewnienia integralności i wiarygodności dowodów cyfrowych poprzez stosowanie odpowiednich procedur i narzędzi na każdym etapie procesu.
Wyzwania i kierunki rozwoju
Stale rosnąca liczba urządzeń cyfrowych oraz złożoność systemów informatycznych stawiają przed specjalistami nowe wyzwania w zakresie pozyskiwania i analizy dowodów cyfrowych. W odpowiedzi na te wyzwania, badacze i praktycy opracowują nowe modele i metody, które uwzględniają aktualne realia technologiczne oraz specyfikę różnych rodzajów przestępstw cyfrowych.
Podsumowując, różnorodność modeli pozyskiwania dowodów cyfrowych odzwierciedla złożoność i dynamikę współczesnej kryminalistyki cyfrowej. Analiza tych modeli pozwala na lepsze zrozumienie procesu śledczego oraz na doskonalenie metod i narzędzi wykorzystywanych w praktyce.
Źródło: P. Karasek, „Różnorodność modeli pozyskiwania dowodów cyfrowych – perspektywa badawcza”, „Problemy Współczesnej Kryminalistyki”, tom XX, 2016, s. 117-128.
